หลักในการอ่านปริมาตรของสารละลาย
หลักในการอ่านปริมาตรของสารละลาย
หลักในการอ่านปริมาตรของสารละลายที่ถูกต้องในอุปกรณ์วัดปริมาตรคือ
จะต้องให้สายตาอยู่ในระดับเดียวกันกับจุดต่ำสุดของส่วนโค้งเว้า (meniscus)
meniscus
คือ ผิวหน้าสารละลายในหลอดแก้วมองเห็นเป็นเส้นโค้ง อุปกรณ์วัดปริมาตรของสารละลายที่สำคัญได้แก่
ขวดปริมาตร บิวเรตต์ ปิเปตต์ และกระบอกตวง เมื่อบรรจุสารละลายลงในอุปกรณ์วัดปริมาตรเหล่านี้
ระดับสารละลายตอนบนจะมีลักษณะโค้งเว้าเกิดขึ้น ส่วนโค้งเว้านี้เกิดจากแรงดึงดูดผิวระหว่างผิวแก้วกับสารละลาย
การหาตำแหน่งเพื่ออ่านปริมาตรของสารละลายหรือตำแหน่งของส่วนโค้งเว้าต่ำสุดที่แน่นอนนั้น อาจใช้กระดาษแข็งสีดำหรือสีขาวแต่ต้องมาขีดเส้นด้วยดินสอหรือหมึกดำนำไปทาบหลังขีดบอกปริมาตรให้ระดับสายตาอยู่ในระดับเดียวกันกับส่วนโค้งเว้าต่ำสุดของของเหลวแล้วเลื่อนแผ่นกระดาษขึ้นลงจนกระทั่งขอบบนของกระดาษดำหรือเส้นดำบนกระดาษขาวอยู่ในแนวเดียวกับส่วนต่ำสุดของโค้งเว้า ก็อ่านปริมาตรตรงตำแหน่งนี้
ตำแหน่งของระดับสายตาในการอ่านปริมาตร มีความสำคัญต่อค่าที่ได้จากการอ่านปริมาตรมากกล่าวคือ
1.
ถ้าระดับสายตาอยู่เหนือส่วนโค้งเว้าต่ำสุดของสารละลาย ปริมาตรที่อ่านได้จะมากกว่าปริมาตรจริง
2.
ถ้าระดับสายตาอยู่ในระดับเดียวกันกับส่วนโค้งเว้าต่ำสุดของสารละลาย ปริมาตรที่อ่านได้จะมีค่าถูกต้อง
3.
ถ้าระดับสายตาอยู่ต่ำกว่าส่วนโค้งเว้าต่ำสุดของสารละลาย ปริมาตรที่อ่านได้จะน้อยกว่าปริมาตรจริง
การอ่านปริมาตรของสารละลายนั้น ถ้าระดับสายตาไม่อยู่ในระดับเดียวกันกับส่วนโค้งเว้าต่ำสุดของสารละลายแล้ว การอ่านปริมาตรจะมีความคลาดเคลื่อน เรียกความคลาดเคลื่อนที่เกิดขึ้นนี้ว่า parallax error
หมายเหตุ ถ้าสารละลายมีสีเข้ม เช่น ด่างทับทิม (KMnO4) ให้อ่านปริมาตรโดยให้ระดับสายตาอยู่ในแนวเดียวกันกับส่วนโค้งด้านบนสุดของสารละลาย
