พืชดอกที่พบแล้วในโลกนี้มีมากกว่า
250,000 ชนิด และนับเป็นพืชกลุ่มที่มีความหลากหลายมากที่สุด
พืชในแต่ละวงศ์มีสมาชิกมากน้อยไม่เท่ากัน วงศ์ที่มีสมาชิกมากที่สุด
ได้แก่ วงศ์ทานตะวัน วงศ์กล้วยไม้ฟ้ามุ่ยลูกผสม ข้าว ทานตะวัน
กล้วยไม้ และวงศ์หญ้า ตามลำดับ
ดอกไม้ที่ถือว่ามีวิวัฒนาการก้าวหน้า
มีลักษณะดังนี้
*
ส่วนต่างๆของดอก ได้แก่ กลีบเลี้ยง กลีบดอก เกสรเพศผู้
และเกสรเพศเมีย มีจำนวนน้อยๆ เช่น
โดยทั่วไปแล้ว ดอกที่มีกลีบมากถือว่ามีวิวัฒนาการต่ำกว่าดอกที่มีกลีบน้อย
*
แต่ละส่วนมีน้อยชั้น และก้านสั้น เช่น เป็นดอกลามากกว่าดอกซ้อน
ไม่มีก้านชูเกสรเพศเมีย
*
รังไข่ใต้วงกลีบ
*
ดอกมักสมมาตรด้านข้าง มากกว่าสมมาตรตามรัศมี |
การศึกษาลำดับวิวัฒนาการของพืชดอก
ทั้งจากลักษณะโครงสร้างภายนอก โครงสร้างภายใน กลไกเมแทบอลิซึม
นิเวศวิทยา จนกระทั่งถึงลักษณะทางพันธุกรรม ทำให้เกิดข้อสรุปเกี่ยวกับวิวัฒนาการของพืชที่มีแนวโน้มคล้ายคลึงกัน
คือ พืชในวงศ์แอมโบเรลลา (Amborellaceae) น่าจะเป็นพืชดอกกลุ่มแรกๆที่เกิดขึ้นในตอนต้นของยุคครีเทเชียส
และพืชที่พบในปัจจุบัน เช่น พืชพวกบัว จำปีจำปา และน้อยหน่า มีลักษณะดึกดำบรรพ์
และน่าจะมีลักษณะใกล้เคียงกับบรรพบุรุษของพืชดอกมากที่สุด เชื่อกันว่าพืชพวกนี้น่าจะมีวิวัฒนาการเกิดขึ้นในช่วงแรกก่อนที่จะแยกสายวิวัฒนาการออกเป็นพืชใบเลี้ยงคู่และพืชใบเลี้ยงเดี่ยว
สายสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการของพืชดอกอาจแสดงเป็นแผนภูมิได้ดังภาพ
สายวิวัฒนาการของพืชดอก
ดอกไม้อะไรในปัจจุบันนี้ ที่ท่านคิดว่าน่าจะเป็นตัวอย่างของดอกไม้ที่เราจะพบกระจายพันธุ์แพร่หลายในโลกอนาคต
นับจากนี้ไปอีก 100 ล้านปี ?
ความรู้เพิ่มเติมเรื่องวิวัฒนาการของพืช
: นักวิจัยไทยกับการศึกษาวิวัฒนาการของกล้วย
|
